Thị trường Tái bảo hiểm trước khi có nghị định 100/CP

Trong thời kỳ kinh tế tập trung quan liờu bao cấp chỉ có một doanh nghiệp Bảo hiểm Nhà nước duy nhất hoạt động, đó là Công ty Bảo hiểm Việt Nam (Bảo Việt) bắt đầu đi vào hoạt động từ 15/1/1965. Như vậy, hoạt động của Bảo Việt mang tính độc quyền. Thời kỳ này, Bảo hiểm tập trung chủ yếu vào hai nghiệp vụ là Bảo hiểm hàng hoá xuất nhập khẩu và Bảo hiểm tàu biển.

Với duy nhất một doanh nghiệp Bảo hiểm, lại hoạt động độc quyền nên Bảo hiểm Việt Nam vẫn chưa được coi là một thị trường. Tái bảo hiểm lại càng chưa phải là một lĩnh vực riêng biệt mà chỉ coi là một nghiệp vụ trong hoạt động Bảo hiểm của Bảo Việt. Sau khi xác định khả năng giữ lại, phần còn lại Bảo Việt sẽ chuyển nhượng Tái bảo hiểm ra nước ngoài. Hoạt động Tái bảo hiểm chủ yếu diễn ra theo một chiều đó là chuyển nhượng Tái bảo hiểm, phần lớn là nhượng Tái bảo hiểm cho các công ty Bảo hiểm-Tỏi bảo hiểm Trung Quốc và chỉ một phần nhỏ được thu xếp chào cho Ba Lan và Triều Tiên.

Đến năm 1975, miền Nam được hoàn toàn giải phóng, đất nước thống nhất, chúng ta tiếp quản công ty Bảo hiểm của nguỵ quyền Sài Gòn. Lúc này, Bảo Việt thành lập thêm một số chi nhánh ở các tỉnh. Hoạt động Bảo hiểm gốc được củng cố và phát triển trong toàn quốc. Các loại hình Tái bảo hiểm tham gia vào thị trường Tái bảo hiểm quốc tế cũng được mở rộng sang các nghiệp vụ Tái bảo hiểm cháy, Tái bảo hiểm xây dựng và lắp đặt, tuy nhiên giá trị còn nhỏ. Nhìn chung, Tái bảo hiểm trong thời kỳ này cũng chưa phát triển.

Năm 1987, Nhà nước ban hành chính sách mở cửa cùng Luật Đầu tư nước ngoài tại Việt Nam, hoạt động Bảo hiểm bắt đầu khởi sắc. Bảo hiểm và Tái bảo hiểm không chỉ dừng lại với các nước XHCN mà còn mở rộng sang các nước TBCN và các nước đang phát triển khỏc trờn thế giới. Hơn thế nữa, Bảo Việt đã trở thành thành viên của Liên đoàn Bảo hiểm và Tái bảo hiểm Á-Phi (FAIR) đánh dấu bước phát triển của hoạt động Bảo hiểm ở Việt Nam.

Ngày 17/2/1989, Bộ Tài chính ra quyết định số 27/TCQĐ-TCCB thành lập Tổng công ty Bảo hiểm Việt Nam trên cơ sở Công ty Bảo hiểm Việt Nam (cũ), nõmg cấp các chi nhánh ở các tỉnh, thành phố thành các công ty Bảo hiểm trực thuộc Tổng công ty Bảo hiểm. Cùng với việc mở rộng quy mô, Bảo Việt cũng mở rộng quan hệ kinh doanh với hàng trăm công ty Bảo hiểm, Tái bảo hiểm, môi giới có uy tín trên thế giới đồng thời cú thờm cỏc nghiệp vụ mới nhờ Bảo hiểm đầu tư nước ngoài tại Việt Nam. Tái bảo hiểm vẫn là hoạt động độc quyền nờn cũn nhiều hạn chế. Bình quân hàng năm Bảo Việt chuyển ra nước ngoài khoảng 35-40% tổng phí thu. Như vậy, hoạt động Tái bảo hiểm mất cân đối do công tác nhận Tái bảo hiểm tỏ ra kém hiệu quả. Nếu như trong nhiều năm qua công tác nhượng Tái bảo hiểm liên tục có lãi, năm1993 lãi thu được là 69,088 triệu đồng thì công tác nhận Tái bảo hiểm đều thua lỗ, phí nhận là 12,091 triệu đồng thị đền bù bồi thường hết19,065 triệu, bằng 116% phí nhận tái. Nguyên nhân khách quan là trong năm 1993 có khá nhiều tổn thất thuộc phạm vi trách nhiệm của hợp đồng nhận Tái bảo hiểm. Còn nguyên nhân chủ quan là thiếu thông tin về thị trường Bảo hiểm-Tỏi bảo hiểm trên thế giới, nhiều hợp đồng nhận qua môi giới dẫn đến đánh giá sai tình hình, đưa ra phạm vị rủi ro quá rộng và không hợp lý, quan trọng hơn cả là khả năng tài chính của ta còn yếu.

Cùng với sự phát triển của nền kinh tế, hoạt động Bảo hiểm và Tái bảo hiểm được mở rông, do vậy việc đa dạng hoá thị trường Bảo hiểm-Tỏi bảo hiểm là một vấn đề hết sức cần thiết. Trước tình hình đó, ngày 18/2/1993, Chính phủ nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam ban hành Nghị định 100/CP quy định về hoạt động kinh doanh Bảo hiểm làm tiền đề cho việc mở rộng và phát triển thị trường Bảo hiểm-Tỏi bảo hiểm Việt Nam. Nghị định này có hiệu lực từ 1/1/1994, là nền tảng pháp lý đầu tiên trong lĩnh vực kinh doanh Bảo hiểm. Đõy chớnh là bước ngoặt lớn cho hoạt động Bảo hiểm và Tái bảo hiểm ở Việt Nam.